Vertalen is, zo wordt tenminste beweerd, het op één na oudste vak van de wereld. Als ik dit hoor, zie ik in deze uitspraak een bevestiging van wat mij als vertaler regelmatig opvalt. Vertalen gaat over meer dan enkel het omzetten van woorden van de ene naar de andere taal. Toen de mens en zijn talen volop in ontwikkeling waren, ging het natuurlijk ook om het uitwisselen van ervaringen, tradities en mythes. Kortom: cultuur.
Dit rijtje zou zo nog wel een tijdje voortgezet kunnen worden, maar de essentie van vertalen blijft hetzelfde, namelijk een boodschap correct over brengen op een manier zodat het begrijpelijk is voor de lezer…
Voeg daar nog wat wensen, eisen en deadlines van de opdrachtgever, het vertaalbureau en de vertaler bij, dan blijkt dat het niet altijd simpel is om te bepalen wat een vertaling nou ‘goed’ maakt.
Een compromis tussen vertaalbureau, vertaler en klant
Draait het bij een handleiding enkel om het omzetten van woorden van de ene naar de andere taal?
In hoeverre mag de vertaler de originele tekst loslaten om in de doeltaal niet alleen een kloppende, maar ook een mooie tekst af te leveren? Wat doe je met een tekst die zo slecht is dat je hem eigenlijk opnieuw zou willen schrijven?
Deze vragen bepalen, samen met de deadlines, mijn werkroutine. Oplossingen en antwoorden op bovengenoemde vragen te vinden, maakt mijn werk boeiend en afwisselend.
De rol van de klant hierin is in de meeste gevallen positief, soms ambivalent. De klant is koning, maar mijn liefde voor taal is groot en die combinatie levert een enkele keer frustraties op. Mijn doel als vertaler moet op zo een moment het compromis zijn tussen de wensen van de klant en mijn eisen aan een goede tekst.
Elke vertaler een andere kijk
De grote verscheidenheid aan teksten en klanten bij een vertaalbureau én het overleg met andere vertalers (‘zou je dit niet…’, ‘kunnen we die term… ‘, ‘weet jij wat de klant hier bedoelt met…’etc.) hebben mij geleerd dat er geen standaard voor een goede vertaling bestaat. Een correcte spelling en grammatica zijn vanzelfsprekend, maar alle andere criteria hebben een zekere mate van vaagheid. Het gaat dan bijvoorbeeld om dingen als een esthetisch taalgevoel. Wordt dezelfde tekst door tien vertalers bewerkt, zal de uitkomst een stapel met tien verschillende versies zijn. Hetzelfde geldt voor de correctie.
Ik kan een vertaling die door iemand anders is gemaakt eindeloos bijschaven, maar doe ik dan niet mijn collega vertaler tekort? Je zou kunnen stellen dat een vertaling nooit af is.
Wat misschien belangrijker is, is dat het ook een creatief product van de individuele vertaler is.
Míjn perfecte vertaling is een begrijpelijke tekst zonder fouten, passend bij het genre, die lekker leest en het doel van de klant bereikt.
Een tekst waar ik achter sta. Smaak, leeftijd, culturele achtergrond etc. heeft daar een zekere invloed op, noem het stijl. En dat mag.
Vertaalbureau Textwerk
Bij vertaalbureau Textwerk gaan we als volgt te werk: zodra wij een opdracht binnen krijgen, maken we duidelijke afspraken met de klant. Zo weet iedereen waar hij of zij aan toe is. Vervolgens matchen wij uw opdracht met de juiste vertaler. Voor vertaalbureau Textwerk staat de kwaliteit van het eindresultaat altijd centraal.
