Als professional besteed je de grootste zorg aan het opstellen van je teksten, maar…dan moeten deze teksten vertaalt worden naar andere talen! Soms doe je dit automatisch door Google Translate te gebruiken, maar deze vlieger gaat niet altijd op. Goede vertalingen vergen taalgevoel, tijd, en begrip van de context en cultuur. Ondanks je goede bedoelingen tijdens het schrijven kunnen automatische vertalingen slecht uitpakken voor je bedrijf en dat is zonde!
Overweeg je machinevertalingen (vaker) te gaan gebruiken om je teksten te vertalen? In deze blogpost leggen we uit waar je op moet letten en wanneer je het beter wel of juist niet kunt gebruiken.
Waarom is de huidige manier van vertalen beter dan de vorigen?
De nieuwste versie van machinevertalen (neural machine translation, NMT), vertaalt hele zinnen, in tegenstelling tot de oude versie (SMT) die de zin in stukjes hapte, waardoor nogal eens kromme zinnen konden ontstaan. Omdat NMT kijkt naar de context binnen één hele zin, zijn vertalingen gemiddeld beter en klinken ze natuurlijker dan de oude generaties vertaalmachines. De mensen die nog de fouten zien, zijn vaak vertalers(!): zeker voor het algehele publiek zal deze nieuwe manier van vertalen voldoen aan de meeste wensen.
Waarom zou je niet voor alles machine-vertalen gebruiken?
De NMT die Google, Microsoft etc. gebruiken, is een gamechanger voor de vertaalindustrie omdat het (in lijn met de mondiale trend) gebruik maakt van zelflerend vermogen (kunstmatige intelligentie, of AI). Als opdrachtgever kun je door NMT het vertalen van kleine teksten veelal overlaten aan een vertaalmachine, zeker voor intern gebruik als een extra check niet noodzakelijk is. Die ene handleiding voor het in elkaar zetten van een kast (die ene met 12 talen!) kan ook nog wel. Tegelijkertijd levert dit zelflerende vermogen ook onzekerheden op: aangezien een machine zelflerend is (en in het vakjargon een “black box” is), is bij het vertaalproces bijna niet meer te controleren hoe het aan zijn gegevens komt en waarom hij bepaalde keuzes (en fouten) maakt. Er is veel moeilijker iemand ter verantwoording te roepen als er iets fout gaat.
Wat zijn de zwakke plekken van machinevertalen in het tijdperk van NMT?
Helemaal fijn natuurlijk dat Google Translate en anderen ons werk uit handen gaat nemen, maar wanneer is het handiger om zelf op te blijven letten?
- NMT vertaalt niet verder dan één zin tegelijk en heeft geen kennis van de wereld. Het heeft dus moeite met spreektaal: NMT kent geen context of betekenis buiten die ene zin, of buiten de betekenis van de individuele woorden zelf. Dit kan problemen opleveren bij gezegdes of bij vaktermen (zie voor voorbeelden het introductie artikel, gelinkt aan het begin van deze post).
- Niet alle vertaalrichtingen zijn even succesvol: vertalingen vanuit het Engels gaan vaak goed, maar de niet-veel voorkomende talen laten het (nog) afweten.
- NMT is niet goed in terminologie (bij minder natuurlijk klinkende vertaalsystemen, zoals SMT, was dit juist weer wel zo vanwege hun statistische aanpak).
Voor welke teksten kan ik het nog beste menselijke vertalers gebruiken?
Voor sommige teksten (ook zakelijke) kun je kiezen om “even” Google Translate te gebruiken. Maar bij welke teksten moet je zeker letten op het (verkeerde) gebruik van NMT? Denk hierbij aan teksten met een zeer specifieke tone-of-voice of teksten waarbij de context bovengemiddeld belangrijk is, zoals:
- Ondertitelingen, scripts, boeken of anderzijds verhalende teksten die bestaan uit langere conversaties – bij dit soort teksten is context en (culturele) verhoudingen essentieel.
- Technische documenten/handleidingen – hierbij kan je denken aan een flyer over aquariumpompen, of instructies over hoe veilig te handelen op de werkvloer. Simpelere handleidingen zoals een IKEA-handleidingen zullen geen probleem zijn voor NMT.
- Contracten, juridische- & wetteksten, gezien de strengere kwaliteitseisen in deze sector. In juridische teksten mag geen enkele onduidelijkheid, dubbelzinnigheid of andere fout zitten. Er zijn bedrijven die machine-vertalingen bieden, gespecialiseerd in juridische termen, maar deze zijn niet onfeilbaar en het resultaat is sterk afhankelijk van de corpora (bronteksten) die ze hebben gebruikt als basis. Zeker als je net begint in dit veld, of maar incidenteel juridische vertalingen nodig hebt, loont het meer om een menselijke vertaler te raadplegen..
- Langere teksten (bijv. blogs, websiteteksten) voor communicatiedoeleinden (adverteren/reclame/marketing) – een vertaalmachine kan zoektermen niet aanpassen aan een bepaalde markt of doelgroep en dit is voor ondernemers juist belangrijk. Daarnaast houden ze geen rekening met tone-of-voice of de lokalisatie van een tekst. Menselijke vertalers zijn bij uitstek geschikt om bij marketingteksten het publiek aan te zetten tot actie.
Ik heb weinig tijd en eigenlijk ook geen vertaalbudget. Welke teksten kan ik wel zonder risico laten vertalen met de machine?
Al het andere! Dus korte teksten, advertenties, IKEA-handleidingen, receptenboeken, menukaarten en zelfs het huiswerk van je kind! Ondanks de paar uitzonderingen hierboven genoemd, kunnen de meeste teksten die niet aan hele hoge standaardeisen moeten voldoen, prima vertaalt worden met een computer, gevolgd door een menselijke check van een vertaler. Zo bespaar jij tijd en geld!
Zo, weer een beetje bijgepraat? Wil je de zekerheid van een goede gelokaliseerde tekst (toegespitst op jouw gewenste locatie/doelgroep) die in alle situaties 100% juist is? Dan biedt Vertaalbureau Textwerk hoogwaardige vertaaldiensten aan waarbij er gewoon twee menselijke vertalers naar je tekst kijken.
